\

محمدعلی فردین 15 بهمن‌ماه 1309 در یک خانواده متوسط و اهل هنر، در تهران به دنیا آمد. پدرش که یکی از مدیران ادار? تسلیحات بود، در تئاتر نیز در کنار مرحوم تقی ظهوری کارهای مولیر را اجرا می‌کرد. بدین‌ سان فردین از همان کودکی با تئاتر آشنا و به آن علاقه‌مند شد.

او دوران ابتدایی را در دبستان ترقی در خیابان شهباز گذراند. در این دوران بیشتر وقت خود را صرف ورزش می‌کرد. ابتدا با فوتبال از باشگاه شمار? سه شروع کرد. بعد از مدتی به شنا و ژیمناستیک روی آورد و این رشته را تا قهرمانی ادامه داد، اما سرانجام آن را هم کنار گذاشت و به کشتی روی آورد. او کشتی را هم از همان باشگاه شمار? سه شروع کرد و پس از مدتی به باشگاه نیرو و راستی رفت و زیر نظر کیومرث ابوالملوکی به فراگیری فنون کشتی پرداخت.

ابوالملوکی در مورد فردین می‌گوید: "بسیار باهوش بود. فنون کشتی را به‌راحتی یاد می‌گرفت و راحت‌تر از آن اجرا می‌کرد. بیش از آن که از زور بازو و قدرت خود استفاده کند، از هوش و ذکاوت خود بهره می‌برد". پس از باشگاه نیرو و راستی، فردین به باشگاه تهران رفت. در این‌جا بود که با تختی آشنا شد. بسیاری معتقدند که تختی و فردین از دوستان دوران دبستان بوده‌اند، اما دست‌نوشته‌های فردین بیانگر آن است که او در باشگاه کشتی با تختی آشنا شد.

فردین در این باشگاه زیر نظر حبیب‌الله بلور به صورت حرفه‌ای کشتی را دنبال کرد و به تیم ملی راه یافت. او از معدود کشتی‌گیرانی بود که در همان سال اول حضور در تیم ملی، موفق به کسب مدال نقر? مسابقات جهانی توکیو (1954) شد. اما به دلیل آسیب‌دیدگی و پاره‌ای نامهربانی‌ها مجبور شد با دنیای کشتی خداحافظی کند.

ورود فردین به عرص? سینما اتفاقی بود. در زمستان 1338 زمانی که 28 سال داشت، با دکتر اسماعیل کوشان آشنا شد. دکتر کوشان به او پیشنهاد کرد در فیلم "چشم? آب حیات" که سیامک یاسمی آن را کارگردانی می‌کرد، به عنوان هنرپیش? نقش اول در مقابل ایرن بازی کند. ایرن در خاطرات خود گفته: "یک پلان را بارها و بارها تکرار کردم، چون فردین به دلیل کم‌رویی و خجالت نمی‌توانست آن را بازی کند." از همان آغاز چنگیز جلیل‌وند به جای او حرف می‌زد و آوازش را ایرج می‌خواند.

دومین فیلمش را، "فردا روشن است"، به همراه دلکش در سال 1339 بازی کرد. وی سینمای حرفه‌ای را با بازی کوتاهی در فیلم "دوقلوها" به کارگردانی شاپور یاسمی در نقش برادر دوقلوی ناصر ملک‌مطیعی در چند پلان آغاز کرد تا سال 1344 که فیلم "گنج قارون" به کارگردانی سیامک یاسمی را بازی کرد. تا این زمان دستمزد چندانی به بازیگران داده نمی‌شد. در یکی از دست‌نوشته‌های فردین آمده ‌است که "به همراه آرمان و ناصر ملک‌مطیعی قرار گذاشتیم دستمزد زیر 20 هزار تومان نگیریم"، اما در فیلم گنج قارون فردین حدود 40 هزار تومان به اضاف? پنج درصد از فروش را که حدود 600 هزار تومان می‌شد، دریافت کرد. پس از آن دیگر ثروتمند و ستار? درخشان فیلم فارسی بود. کمتر ایرانی را می‌توان یافت که این فیلم را ندیده باشد. بسیاری معتقدند اگر جمعیت آن زمان را در نظر بگیریم، رکورد فروش این فیلم هنوز شکسته نشده‌ است.

تقی ظهوری و محمد علی فردین در فیلم گنج قارون

فردین اولین فیلم وسترن تاریخ ایران را هم بازی کرده ‌است، آن هم در ایتالیا. این فیلم که عنوانش "مردانه بکش" بود، در ایتالیا با نام "و حالا روحت را به خدا بسپار" به نمایش درآمد. او همچنین در لبنان فیلم "بر فراز پترا" و در هند فیلم "همای سعادت" را بازی کرد. او علاوه بر بازیگری در زمین? کارگردانی، تهیه‌کنندگی و حتی گریم نیز فعال بود. استودیوی سینمایی فردین‌فیلم را بنیاد گذاشت و ویلیام وایلر، کارگردان آمریکایی را به ایران دعوت کرد.

فردین در سال 1347 فیلم "سلطان قلب‌ها "را ساخت. وقتی که این فیلم در مرحل? مونتاژ بود، مدتی را در انگلستان و به دور از سینمای ایران سپری کرد. در سال 1355 در فیلم "غزل" به کارگردانی مسعود کیمیایی بازی کرد و در سال 1356 "بر فراز آسمان" را ساخت.

پشت صحنه فیلم سلطان قلبها و زنده یاد فردین

بعد از انقلاب نیز به همراه سعید راد و ناصر ملک‌مطیعی در فیلم "برزخی‌ها" به کارگردانی ایرج قادری بازی کرد که سال 1361 روی پرده رفت. این فیلم آخرین حضور فردین در عرص? سینمای ایران بود و پس از آن او دیگر اجاز? کار نداشت و از این بابت اندوهگین بود.

 در مراسم سالگرد علی تابش گفته بود: "همه مردم هر روز زندگی می‌کنند تا یک روز بمیرند. ما هر روز می‌میریم تا یک روز زندگی کنیم". در این‌جا باید عنوان شود که فردین به همراه مرحوم ظهوری و سه تن دیگر سرپرستی 40 کودک را به عهده گرفته بود و گروه آنها تمامی هزین? آنها را پرداخت و ماهی یک بار به آنها سرکشی می‌کردند.

فردین در یادداشت‌های خود خطاب به کسی که در جایی نوشته بود "فردین عددی نیست"، نوشته ‌است: "امروزه تعدادی از همین بچه‌های دوست‌داشتنی و گل‌های شکفته با عنوان دکترا مشغول مداوای خانواده‌های ما هستند که بی‌شک خانواد? شما هم برای بازیابی سلامت به آنها مراجعه کرده‌اند و من هم با برخوردی اتفاقی در دانشگاه سان‌فرانسیسکو در ساختمان دندان‌پزشکی عظمت دستگاه الهی را بیشتر از آن چه در باره‌اش می‌دانستم، ستودم. آخر برای معالج? دندان‌هایم حدود پنج هزار دلار احتیاج بود که نداشتم و این گل بی‌خار که امروز شکفته با پنجه‌های طلایی خود دندان‌های مرا معالجه کرد، بدون دریافت حتی یک دلار. خدایا بنازم عظمت و بزرگی تو را. حالا شما به دنبال کدام عدد هستید؟" در نهایت فردین پس از سکوتی طولانی در 18 فروردین 1379 از دنیا رفت.

آرامگاه زنده یاد محمد علی فردین در قطعه هنرمندان بهشت زهرا